Tôi tìm trên báo công việc thích hợp với mình, vừa đọc vừa cười vì mấy ông
cùng nghề với tôi cũng đăng quảng cáo, tuy cũng nghề nói phét với nhau
nhưng cũng phân thành các trường phái, chúng tôi là phái điền viên,
thường công tác ở vùng xa xôi, còn ở thành thị xa hoa họ mạnh hơn chúng
tôi về thực lực, thành viên có cả quan chức cao cấp, ông chủ lớn và kỹ
sư tài năng…

Trên báo đăng những công ty thương mại tuyển người
mẫu bán hàng trực tiếp, gián tiếp, nhân viên nam nữ quán bar, không hỏi
tôi cũng biết nói cho hay vậy thôi chứ cũng chẳng tử tế gì. Cũng có
không ít nơi lương cao, đòi hỏi thấp nhưng lúc đến phỏng vấn bạn phải
đóng đủ thứ phí, nào là phí tin tức, phí tư vấn, phí hòa mạng nhân tài,
phí trang phục… Sau đó, họ lặn mất tăm mất tích luôn.

Tôi tìm trong đó vài công việc phù hợp với điều kiện của mình, hỏi đường Tứ Mao rồi bắt đầu xuất phát.

Công ty đầu tiên tôi ngắm là công ty TNHH Phú Thông Trung Quốc, tôi đứng
trước cửa công ty, một cánh cổng sắt hoen rỉ rách nát, công ty rất nhỏ
nhưng xem ra rất có chí hướng, ít nhất họ cũng lấy hai chữ “Trung Quốc”
để đặt tên công ty.

Đây chắc chắn không phải công ty kinh doanh
ngành nghề cùng lĩnh vực với tôi, nếu là công ty ma thì lúc nào cũng
trang hoàng phòng khách thật sang trọng, đẹp đẽ rồi ngồi đợi cá cắn
câu.

Tôi gõ cửa bước vào, một phụ nữ trang điểm loè loẹt ngồi
trong phòng, vừa cắn hạt hướng dương vừa đọc sách bói toán. Tôi tiến đến và hỏi: “Chị làm ơn cho hỏi ở đây đang tuyển nhân viên phải không ạ?”

Tôi ngửi thấy mùi nước hoa nồng nặc toả ra, trộn lẫn với một thứ mùi rất kỳ quặc, tôi thấy quen quen, có một lần lãnh đạo tỉnh về thị trấn tham
quan thành quả áp dụng khoa học kỹ thuật vào nông nghiệp, trại nuôi lợn
nhà anh Trương Đại Minh được chọn làm điểm khảo sát, anh ta đến cửa hàng tạp hóa thị trấn mua rất nhiều nước hoa về xịt khắp trại, chính là cái
mùi đặc biệt này.

Chị ta ngẩng lên nhìn tôi, đưa cho tôi một tờ mẫu đơn đăng ký và nói: “Điền lí lịch bản thân vào.”

Tôi nhìn tờ khai, nội dung không nhiều, toàn chữ tôi đọc được, tôi hăm vào và nộp lại.

Chị ta xem lí lịch của tôi rồi đọc: “Trương Tiểu Cường, 20 tuổi”.

Đột nhiên chị ta dừng lại, hết sức ngạc nhiên hỏi: “Trình độ văn hóa tốt nghiệp phổ thông cơ sở?”

Tôi trả lời: “Vâng ạ.”

Chị ta nói: “Chúng tôi cần người đã tốt ngiệp đại học.”

Chết ngất mất, họ đâu có nói yêu cầu trình độ đại học. Mà một công việc giao hàng thì đòi hỏi trình độ đại học làm gì cơ chứ?

Khi tôi ra đến cửa chị ta còn nói với theo: “Giờ tốt nghiệp đại học ra thất nghiệp nhiều hơn chó chạy rông ngoài đường, tốt nghiệp cấp II như cậu
đừng nghĩ đến chuyện tìm việc làm gì nữa.”

Suốt một buổi chiều
tôi bị từ chối hết lần này đến lần khác, tôi ngồi ngoài sảnh công ty
cuối cùng mà tôi bị họ đuổi ra, ngắm nhìn dòng người qua lại, xem ra
sống ở thành phố cũng không đơn giản gì, có một cô bé đi qua ném đồng xu một nhân dân tệ xuống chân tôi, nhìn tôi đầy thương hại, đồng xu lăn ra xa chỗ tôi một chút, cô bé đá đồng xu lại phía tôi, tôi nhìn đồng xu
một cách say sưa. Cô bé nhìn tôi đầy nghi hoặc, tôi nhặt đồng tiền lên
nhìn cô bé cười, cô bé rất hài lòng và chạy đi.

Có người thích làm điều thiện thì tôi phải cho họ được thoả mãn, đây chính là sự tôn trọng người khác.

Tôi về phòng trọ của Tứ Mao, thấy hơi mệt nhưng không thấy nản.

Mẹ đã nói: “Con người luôn gặp rất nhiều thất bại và trắc trở, phải nhớ dù thế nào cũng không được lùi bước, lừa người ta bị phát hiện cả trăm lần cũng không sao, nhưng chỉ cần lần thứ 101 thành công là được, làm việc
gì cũng không được cố chấp, nếu không lừa được một người, đừng cố để lừa tiếp người đó, hãy chuyển sang một đối tượng khác.”

Tứ Mao hỏi tôi: “Không tìm được việc gì phù hợp à?”

Tôi cười buồn trả lời: “Ừ!”

Tứ Mao nói: “Mình cũng mất bao công sức mới tìm được việc, nhưng mình nghĩ cậu nên đánh bóng bản thân lên một chút, như vậy có lẽ dễ tìm việc
hơn.”

“Đánh bóng thế nào?” Tôi hiếu kỳ hỏi.

Tứ Mao đáp: “Đầu tiên phải mua một bộ cánh diện, sau đó làm một tấm bằng đại học.”

Tôi hơi ái ngại hỏi cậu ta: “Quần áo mình có thể mua, một tấm bằng có trình độ cao có thể nhờ bạn cậu làm hộ, nhưng có bằng cấp rồi mà trình độ mới hết cấp hai, làm sao có thể giả làm sinh viên tốt nghiệp đại học được?”

Tứ Mao trả lời: “Cái đó thì cậu yên tâm đi, cậu thông minh thế lại hiểu
biết nhiều, bây giờ tụi sinh viên đại học ngoài việc đánh bài và rượu
chè ra thì chỉ có tán gái thôi chứ học hành gì đâu, trình độ của cậu có
thể không bằng bọn học sinh cấp ba, nhưng vẫn có thể bằng bọn có bằng
đại học đấy.”